آیا شما هم به موبایل اعتیاد دارید؟ از عوامل خطرناک اعتیاد به گوشی و اینترنت مطلع هستید؟ در این مقاله از سایت دکتر چک با ما همراه باشید و با کمک راهکار هایی که به آن ها اشاره می کنیم، میان زندگی آنلاین و آفلاین خود تعادل ایجاد کنید.
منظور از اعتیاد به گوشی و اینترنت چیست؟
با وجود این که تلفن همراه، کامپیوتر یا تبلت در زمره ابزارهای بسیار کاربردی قرار دارند، زیاده روی در استفاده این وسایل با برنامه های کاری، مدرسه و روابط اجتمایی تداخل ایجاد می کند. اگر به جای این که زمان بیشتری را به ارتباط برقرار کردن با افراد واقعی اختصاص دهید، در رسانه های اجتمایی سپری می کنید یا سرگرم بازی کردن هستید، یا این که حتما باید به طور منظم ایمیل ها، پیام ها یا برنامه ها را چک کنید – حتی با وجود این که تاثیرات منفی بر زندگی تان دارد – وقت آن رسیده که در استفاده از تکنولوژی صرف نظر کنید.
اعتیاد به گوشی و اینترنت که گاهی اوقات به آن “نوموفوبیا” {ترس از در دسترس نبودن تلفن همراه} می گویند، اغلب مشکل زیاده روی در استفاده از اینترنت یا اختلال اعتیاد به اینترنت باعث آن می شود.
اعتیاد به گوشی و اینترنت با مشکلات زیر همراه است:
روابط مجازی: اعتیاد به رسانه های اجتمایی، برنامه ها، ارسال پیام و… می تواند تا حدی پیشرفت کند که دوست های مجازی و آنلاین مهم تر از روابط واقعی شوند. درست است که اینترنت مکانی عالی برای آشنایی با افراد جدید، برقراری ارتباط مجدد با دوستان قدیمی یا حتی شروع رابطه عاشقانه جدید است، اما این روابط جایگزین های سالمی برای روابط واقعی در زندگی نیستند.
اطلاعات اضافی: بیش از اندازه در وب سایت ها جستجو کردن، فیلم دیدن، بازی کردن و چک کردن اخبار باعث اتلاف وقت و کم شدن کارایی در محل کار یا مدرسه شده و از این رو ساعت ها به انزوا سپری می شود. علاوه بر این، با استفاده بیش از اندازه از تلفن همراه دیگر جنبه های زندگی فراموش می شوند؛ از روابط در دنیای واقعی گرفته تا سرگرمی ها و پیگیری های اجتماعی.
اعتیاد به رابطه جنسی اینترنتی: زیاده روی در استفاده از برنامه های پیام رسان بزرگسالان، مشاهده فیلم های جنسی و منحرف کننده تاثیری منفی بر روابط صمیمی زندگی واقعی و وضعیت سلامت احساسی دارد. استفاده از این برنامه ها به روابط فعلی آسیب جدی وارد می کند.
اجبارهای آنلاین: از جمله اجبارهای آنلاین می توان به بازی کردن، قمار بازی، معامله سهام، خرید آنلاین یا شرکت در مزایده سایت هایی مانند ebay اشاره کرد که معمولا فرد با مشکلات مالی و کاری روبرو خواهد شد.
تاثیرات ناشی از اعتیاد به گوشی و اینترنت
اندازه و سهولت استفاده از تلفن های هوشمند و تبلت به این معنا است که در هر زمان و مکانی می توان از آن ها استفاده کرد. تلفن همراه و وسایل الکترونیکی درست مانند مشروبات الکلی و قرص های اعتیاد، ترشح هورمون شیمیایی دوپامین در مغز را تحریک کرده و خلق و خوی را تغییر می کنند.
حتما بخوانید: آیا افراد خوش بین زندگی سالم تری دارند؟
استفاده فراوان یا در حقیقت زیادی روی در استفاده از گوشی های همراه اغلب نشانه وجود دیگر مشکلات، مانند استرس، اضطراب، افسردگی یا تنهایی است. شروع روز با تلفن همراه به این معنا است که دیگر با دیگران تماس رو در رو نخواهید داشت؛ تماس رو در رو با مردم به داشتن ارتباط با دیگران، تسکین اضطراب و بهبود خلق و خوی کمک می کند. در واقع دارویی که برای رهایی از استرس برای خود تجویز می کنید {استفاده بیشتر از تلفن همراه}، استرس تان را بدتر می کند.
اعتیاد به تلفن همراه یا اینترنت تاثیر منفی بر زندگی دارد
از جمله تاثیرات منفی ناشی از زیاده روی در استفاده از تلفن همراه یا اینترنت می توان به موارد زیر اشاره کرد:
بیشتر احساس تنهایی و افسردگی می کنید: شاید پیش خود فکر کنید که آنلاین شدن و استفاده از تلفن همراه تمام مشکلات، مثل احساس تنهایی، افسردگی و اضطراب را کم می کند، اما در حقیقت این طور نیست. کاربران، علی الخصوص نوجوانان، در رسانه های اجتمایی خود را با دیگران مقایسه می کنند و در نتیجه احساس تنهایی یا افسردگی می کنند.
بالا بردن میزان اضطراب: هر چقدر که فرد بیشتر از تلفن همراه استفاده کند، مسلما بیشتر دچار اضطراب می شود.
بالا بردن استرس: هنگامی که برای کار از تلفن همراه استفاده می کنید، به این معنا است که مسائل کاری را به زندگی خصوصی و خانه می آورید. مدام می خواهید تلفن را چک کرده و به ایمیل ها پاسخ دهید؛ در نتیجه بیشتر دچار استرس می شوید.
ابتلا به اختلال حواس پرتی: این که مدام پیام دریافت می کنید و از همه طرف اطلاعات به سراغ تان حمله ور می شود، شرایط را برای مغز سخت کرده و این ارگان از بدن دیگر نمی تواند بیش از چند دقیقه بر مسئله ای تمرکز کند.
از دست دادن توانایی تمرکز، خلاقیت یا تفکر عمیق: مسلما تا حالا برای شما پیش آمده که درگیر انجام کاری مهم هستید و یک دفعه تلفن تان به صدا در می آید؛ همین موقع است که سرعت کارتان پایین آمده و لحظات مهمی که صرف خلاقیت و حل مشکلات شده اند، به باد می روند.
ایجاد اختلال در برنامه خوابی: استفاده بیش از اندازه از تلفن همراه باعث ایجاد اختلال در برنامه خوابی می شود و از این رو سلامت روانی به شدت تحت تاثیر قرار می گیرد. در نتیجه توانایی درست فکر کردن و قدرت حافظه تحت تاثیر قرار گرفته و مهارت های شناختی و یادگیری کم می شوند.
تشویق به خودشیفتگی: کسانی که زمان های زیادی را در رسانه های اجتمایی سپری می کنند، ویژگی های شخصیتی منفی بیشتری از خود بروز می دهند؛ مدام سلفی می گیرند، تصور می کنند که دنیا به دور آن می چرخد، سخت تر می توانند استرس را شکست دهند و در نتیجه خود را از روابط واقعی دور می کنند.
علائم و نشانه های ناشی از اعتیاد به گوشی و اینترنت
ما نمی گوییم که چندین ساعت باید در تلفن همراه سپری شود، یا این که مدام تعداد پیام های دریافت شده یا نسخه های به روز رسانی شده را چک کنید؛ که همگی نشان دهنده اعتیاد یا استفاده بیش از حد هستند.
علائم هشدار دهنده اعتیاد به تلفن همراه یا اینترنت
از جمله علائم هشدار دهنده اعتیاد نسبت به تلفن همراه می توان به موارد زیر اشاره کرد:
مشکل در انجام وظایف مدرسه یا کار: با توجه به این که نمی توانید کارهای خواسته شده را در زمان مشخص تمام کنید، احتمالا شب ها مجبور می شوید تا دیر وقت کار کنید.
دور شدن از خانواده و دوستان: استفاده از تلفن همراه یا دیگر لوازم الکترونیکی زندگی اجتماعی تان را تحت تاثیر قرار داده است؟ دوستان و اعضا خانواده نگران شما هستند زیرا بیش از حد با گوشی موبایل مشغول هستید؟ احساس می کنید که هیچ کس در دنیای واقعی – حتی همسرتان – نمی تواند شما را به خوبی دوست های مجازی تان درک کند؟ اگر جواب تان به تمام سوال ها بله است، باید در استفاده از اینترنت تجدید نظر کنید.
به طور پنهانی از تلفن همراه استفاده می کنید: آیا به جای خلوتی می روید تا راحت بتوانید از موبایل تان استفاده کنید؟ درباره ساعات استفاده از گوشی هوشمند و اینترنت به اعضا خانواده و رئیس خود دروغ می گویید؟
ترس از دست دادن وقایع مهم: احساس می کنید که اگر به طور منظم گوشی موبایل تان را چک نکنید، از مسائل مهم خبردار نمی شوید؟ از این که دیگران لحظات بهتری دارند یا زندگی مهیج تری در مقایسه با شما دارند، مضطرب هستید و به همین خاطر بارها رسانه های اجتمایی را چک می کنید؟ شب ها بیدار می شوید و تلفن تان را چک می کنید؟
احساس ترس و وحشت: وقتی که تلفن تان را خانه می گذارید یا شارژ باتری تمام می شود احساس ترس، اضطراب یا وحشت دارید. مثلا احساس می کنید گوشی صدا داده است اما وقتی چک می کنید می بینید هیچ پیام جدیدی دریافت نکرده اید؟
ترک اعتیاد به گوشی و اینترنت با نشانه های زیر همراه است
یک علامت شایع و هشدار دهنده درباره اعتیاد به گوشی و اینترنت این است که وقتی تلاش می کنید کمتر از آن استفاده کنید، با نشانه هایی مواجه می شوید که شما را از این کار منصرف می کنند. از جمله این نشانه های می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بی قراری؛
- عصبانیت یا زود رنج شدن؛
- به سختی تمرکز کردن؛
- مشکل خواب؛
- شدیدا می خواهید به تلفن همراه یا دیگر وسایل دسترسی داشته باشید.
نکته های مفید درباره اعتیاد به گوشی و اینترنت
با کمک چندین راهکار آسان می توانید بر میزان استفاده از اینترنت و تلفن همراه خود کنترل داشته باشید. از کمک گرفتن از دیگران، چه اعضا خانواده، چه دوستان چه متخصص حرفه ای، شک نکنید.
کار را ابتدا به این صورت شروع کنید:
چند ساعت در روز و چه مواقعی از گوشی موبایل خود برای فعالیت های غیر کاری و غیر ضروری استفاده می کنید. بعضی از برنامه ها در همین زمینه وجود دارند که به شما کمک کرده و می توانید تمام موارد لازم را با کمک آن ها پیگیری کنید.
حتما بخوانید: چگونه با احساس تنهایی مقابله کنیم و خوشحال باشیم؟
در ساعات مشخصی از شبانه روز بیشتر از تلفن همراه خود استفاده می کنید؟
می توانید به جای استفاده از تلفن همراه کار دیگری انجام دهید؟
هر چقدر که اطلاعات بیشتری در این باره به دست آورید، کنترل بیشتری بر زمان خود خواهید داشت.
محرک هایی که شما را وادار می کنند به سراغ موبایل تان بروید را شناسایی کنید. زمان هایی که تنها یا ناراحت هستید سراغ تلفن همراه می روید؟ بعضی از افراد برای سرکوب افسردگی، اضطراب و استرس به این کار روی می آورند اما در عوض می توانید راه های سالم تر و موثرتری برای کنترل عادت های خود پیدا کنید؛ مثل تکنیک های رسیدن به آرامش را تمرین کنید.
تفاوت میان روابط حضوری و آنلاین را درک کنید. اشتن روابط رو در رو با دیگران – داشتن تماس چشمی، پاسخ دادن به زبان بدن – احساس آرامش، امنیت و درک شدن را به شما القا می کند.
مهارت های مقابله با مشکلات را در خود پرورش دهید. شاید شما برای مقابله با استرس یا عصبانیت، توییت زدن، نوشتن یا وبلاگ نویسی را ترجیح می دهید. اگر بتوانید در این زمینه مهارت های خود را ارتقا دهید، برای مقابله با استرس و رهایی از مشکلات روزمره کارتان آسان تر خواهد شد؛ بدون این که مجبور شوید به تلفن همراه تان پناه ببرید.
اگر مشکلی وجود دارد که باعث استفاده بیش از اندازه از تلفن همراه می شود، آن را شناسایی کنید. آیا در گذشته مشروبات الکلی یا قرص مصرف می کردید؟ آیا موقع استفاده از تلفن همراه حواس تان از این مسائل منحرف می شود؟ سعی کنید این دسته مشکلات را شناسایی کنید.
روابط حمایتی خود را تقویت کنید. هر هفته زمان مشخصی را به خانواده و دستان تان اختصاص دهید. با حضور در تیم های ورزشی یا باشگاه های کتاب خوانی، ثبت نام در کلاس های آموزشی یا داوطلب شدن برای انجام کارهای انسان دوستانه، می توانید افرادی با علایق مشابه با خود را پیدا کنید.
میزان استفاده از تلفن همراه را قدم به قدم تنظیم کنید
بیشتر مردم نمی توانند به راحتی میزان استفاده از گوشی موبایل یا اینترنت را کم کنند؛ چرا که برای کار، مدرسه یا در تماس بودن با دوستان به آن نیاز است. استفاده سالم از تلفن همراه باید هدف تان باشد.
- هدف تان را زمان استفاده از تلفن همراه قرار دهید. به طور مثال، می توانید طبق برنامه ریزی ساعت های خاصی از روز از تلفن استفاده کرده یا بعد از این که کارهایتان را انجام دادید، استفاده از تلفن همراه را به عنوان جایزه انتخاب کنید.
- در ساعات مشخصی از روز تلفن همراه خود را خاموش کنید. مثلا در موقع رانندگی، قرار ملاقات، باشگاه، ناهار خوردن یا بازی کردن با کودکان تان، تلفن را خاموش کنید.
- ورود تلفن همراه یا تبلت به تخت خواب ممنوع است. اگر موقع خواب از گوشی موبایل استفاده کنید، نور آبی رنگ ساتع شده از تصاویر گوشی های هوشمند برنامه خواب را مختل می کند. موبایل را شبانه روز خاموش کرده و در جای دیگری قرار دهید. به جای مطالعه کتاب های الکترونیکی، از کتاب های چاپی استفاده کنید. با این کار نه تنها کیفیت خواب بهتر می شود بلکه چیزهایی که خوانده اید نیز فراموش نمی کنید.
- عادت های سالم تر را جایگزین استفاده از تلفن همراه کنید. زمان های خالی خود را با برنامه های دیگری مثل مدیتیشن، کتاب خواندن یا صحبت کردن با دوست تان پر کنید.
- “phone stack” بازی کنید. اگر اشخاص دیگری نیز با شما زندگی می کنند که به تلفن همراه اعتیاد دارند، می توانید این بازی را انجام دهید. در هنگام غذا خوردن همه باید تلفن های همراه خود را روی یک میز به دور از دسترس قرار داده و حتی اگر ویبره داد یا پیام آمد، هیچ کس حق ندارد تلفن همراهش را چک کند.
- برنامه های رسانه های اجتمایی را از تلفن همراه خود حذف کنید. با این کار، دیگر فقط با کامپیوتر می توانید برنامه هایی مثل فیس بوک و توییتر را چک کنید. این نکته را به خاطر داشته باشید: پست های به اشتراک گذاشته شده در رسانه های اجتماعی به ندرت زندگی واقعی افراد را منعکس می کند؛ مردم عادت دارد جنبه های مثبت زندگی خود را بزرگ کنند.
- کمتر تلفن همراه تان را چک کنید. اگر عادت دارید هر چند دقیقه یک بار تلفن همراه تان را چک کنید، خود را وادار کنید که هر 15 دقیقه یک بار سراغ تلفن تان بروید. سپس هر 30 دقیقه و در نهایت هر یک ساعت یک بار.
- متوجه نشدن مسائل ترسی ندارد. با توجه به حجم زیاد اطلاعاتی که در اینترنت وجود دارد، تقریبا غیر ممکن است که از همه مسائل اطلاع داشته باشید.
کمک کردن به کودک یا نوجوان معتاد به موبایل
پدر و مادرها به خوبی می دانند که جدا کردن کودک یا نوجوان از تلفن هوشمند یا تبلت تا چه اندازه کار سختی است. با کمک راهکارهای زیر می توانید به فرزند خود کمک کنید تا در استفاده از تلفن همراه زیاده روی نکند:
- الگوی خوبی برای او باشید. از آن جایی که بچه ها خیلی زود از رفتار پدر و مادر خود تقلید می کنند، خودتان هم باید میزان استفاده از تلفن همراه و اینترنت را محدود کنید.
- با نصب برنامه، میزان استفاده بچه ها از تلفن همراه را بررسی و محدود کنید. با کمک برنامه های متعددف می توان میزان مصرف داده بچه ها را محدود کرد یا ارسال پیام و جستجو در وب سایت ها در ساعات مشخصی از روز را ممنوع کرد.
- ورود تلفن همراه به بعضی از نقاط خانه را ممنوع اعلام کند. بچه ها باید تنها در قسمتی از خانه از تلفن همراه استفاده کنند که شما بتوانید فعالیت های آن ها را زیر نظر گرفته و زمان آنلاین بودن شان را محدود کنید. آوردن تلفن همراه به میز ناهار خوری و سرویس دستشویی ممنوع است و اصرار کنید که تلفن بعد از ساعت مشخصی باید خاموش شود.
- بچه ها را به انجام فعالیت های اجتمایی دیگر تشویق کنید. سعی کنید بچه ها به سمت سرگرمی ها و فعالیت های دیگر کشیده شوند؛ مانند شرکت در ورزش های گروهی و باشگاه های بعد از مدرسه.
- درباره مشکلات موجود با بچه های خود صحبت کنید. همان طور که در قسمت ابتدایی مقاله نیز ذکر کردیم، زیاده روی در استفاده از تلفن همراه نشانه وجود مشکلات عمیق تر است؟ آیا به تازگی تغییر بزرگی در زندگی بچه ها ایجاد شده است که باعث بروز استرس شود، مانند طلاق یا تغییر محل سکونت؟ آیا مشکلات دیگری در مدرسه یا خانه وجود دارد که بچه ها را آزار می دهد؟
- از دیگران کمک بخواهید. اغلب بچه ها در مقابل پدر و مادر خود جبهه می گیرند اما اگر همین حرف ها را از شخص دیگری بشنوند، احتمالا بیشتر به آن توجه می کنند. از مربی ورزشی، دکتر یا شخصی قابل احترامی در خانواده بخواهید با بچه ها صحبت کنند. اگر این مسئله باعث نگرانی تان شده است، حتما با متخصص مشورت کنید.
حتما بخوانید: چطور بی خیال باشیم و فکر و خیال نکنیم؟
