مصرف میوه راهی بی نظیر برای برطرف کردن احساس گرسنگی و تامین نیاز روزانه بدن به مواد مغذی است. اما نباید فراموش کنیم که بیشتر میوه ها دارای قند هستند و همین مسئله باعث شده تا این سوال در ذهن مردم ایجاد شود که آیا مصرف میوه برای افراد مبتلا به دیابت خوب است یا نه.

بیماری دیابت نوعی عارضه مزمن اما قابل کنترل است؛ در این بیماری بدن همواره با چالش کنترل سطح میزان قند خون مواجه است.

آیا مصرف میوه برای بیماران مبتلا به دیابت خطرناک است؟ در این مقاله از سایت دکتر چک به میوه هایی که افراد دیابتی باید مصرف کنند و مواردی که مصرف آن ها ممنوع است اشاره می کنیم؛ همین طور درباره رابطه میان میوه و سطح قند خون نیز اطلاعاتی در اختیارتان قرار می دهیم.

میوه های مخصوص افراد دیابتی

در قسمت پایین به لیست میوه هایی اشاره می کنیم که با توجه به شاخص GI دسته بندی شده اند.

میوه های دارای GI و GI پایین

برخی از میوه ها حاوی GI پایین تر از 55 و GI پایین تر از 10 هستند؛ از جمله موارد زیر:

  • سیب؛
  • آواکادو؛
  • موز؛
  • توت؛
  • گیلاس؛
  • گریپ فروت؛
  • انگور؛
  • کیوی؛
  • شلیل؛
  • پرتقال؛
  • هلو؛
  • توت فرنگی؛
  • آلو.

میوه های حاوی میزان متوسط GI (میان 56 تا 69)

میوه هایی که میزان GI آن ها میان 56 تا 69 باشد را میوه های با میزان متوسط GI می گویند. میوه هایی که در این قسمت به آن ها اشاره می کنیم نیز GI پایین تر از 10 دارند:

  • خربزه،
  • انجیر؛
  • پاپایا؛
  • آناناس.

میوه های حاوی GI بالا

به طور کلی میوه هایی که میزان GI آن ها بیشتر از 70 باشد در این گروه قرار می گیرند. اگرچه مصرف این میوه ها برای افراد مبتلا به دیابت خطری ندارد اما در عوض باید میزان زیادی از میوه هایی که GI پایین تر دارند را نیز مصرف کنید.

  • خرما (GI بالا)
  • هندوانه (GI پایین)

میوه و دیابت

انجمن دیابت آمریکا می گوید که بیماران مبتلا به دیابت می توانند هر نوع میوه ای را مصرف کنند اما نباید نسبت به آن میوه آلرژی داشته باشید.

باید به این نکته توجه داشته باشید که هر چقدر میزان بیشتری میوه مصرف کنید، خطر ابتلا به دیابت نوع دو در شما کمتر خواهد بود.

البته از قبل آماده کردن میوه بر روی قند خون تاثیر می گذارد. مصرف میوه های تازه یا یخ زده بهتر از میوه های فراوری شده است. میوه های خشک شده و آبمیوه هم در زمره میوه های فراوری شده قرار می گیرند.

افراد مبتلا به دیابت یا باید به ندرت میوه های فراوری شده مصرف کنند یا به طور کلی دور آن ها را خط بکشند. با توجه به این که بدن میوه های فراوری شده را سریع تر جذب می کند، میزان قند خون زیادتر می شود. از سوی دیگر میوه های فراوری شده باعث کاهش یا از بین رفتن مواد مغذی ضروری و کلیدی مثل ویتامین و فیبر می شوند.

شاخص گلیسمیک چیست؟

بیماران دیابتی تنها با توجه به شاخص گلیسمیک (GI) مواد غذایی می توانند میوه های مناسب را انتخاب کنند.

در این شاخص به مواد غذایی از 1 تا 100 یک عدد تعلق می گیرد.

خوراکی هایی که میزان این شاخص در آن ها بیشتر است سریع تر از خوراکی هایی با GI کم یا متوسط در بدن جذب می شود.

در ذخیره گلیسمیک (GL) به بررسی شاخص گلیسمیک خوراکی همراه با تعداد کربوهیدرات های موجود در آن اشاره می شود. دقیق ترین راهی که برای ارزیابی مدیریت قند خون در گذشت زمان وجود دارد، ذخیره گلیسمیک است. مصرف خوراکی هایی که میزان GI کم یا متوسط دارند بهتر به کنترل میزان قند خون بدن کمک می کنند.

بیشتر میوه ها دارای شاخص گلیسمیک پایین هستند. با توجه به این که بدن شما می تواند سبزیجات حاوی نشاسته مانند سیب زمینی و دانه حبوبات را سریع تر جذب کند، پس شاخص GI  بالاتری دارند.

اگر مدت زمان پخت یک غذای سرشار از کربوهیدرات طولانی باشد، ارزش GI آن بیشتر خواهد بود.

مزایای مصرف میوه برای افراد مبتلا به دیابت

مصرف مقدار کافی فیبر نقشی بسزا در مدیریت دیابت دارد.

اگر میزان فیبر حل شدنی موجود در رژیم غذایی بیشتر باشد، بدن با سرعت کمتری مواد قندی را جذب کرده و میزان آن در خون را کنترل می کند. میزان فیبر در بسیاری از میوه ها، علی الخصوص آن هایی که پوست یا ساقه دارند، بیشتر است.

مصرف بیشتر میوه ها باعث برطرف کردن احساس گرسنگی می شود زیرا میزان فیبر و آب موجود در آن ها زیاد است.

پیروی از رژیم های غذایی که میزان میوه و سبزیجات موجود در آن ها کافی است باعث کاهش خطر ابتلا به چاقی مفرط، حمله قلبی و سکته می شود. چاقی مفرط با ابتلا به دیابت نوع 2 ارتباط دارد.

میزان فیبر و مواد مغذی موجود در میوه بسیار زیاد است، بنابراین باید آن ها را مصرف کنید. میوه هایی که فراوری شده اند مثل پوره سیب و آبمیوه، فیبر آن ها از بین رفته است و نباید آن ها را مصرف کنید.

دیگر مزایای مصرف میوه

خبر خوب این است که مصرف میوه برای افراد مبتلا به دیابت خوب است و خطری ندارد.

این دسته از بیماران باید یک رژیم غذایی متعادل داشته باشند تا بتوانند وزن ایده آل خود را حفظ کنند. میزان قند موجود در برخی از میوه ها مثل انبه زیاد است اما باید به مقدار متوسط مصرف شده و جایگاهی در رژیم غذایی داشته باشند.

میزان مواد مغذی موجود در اکثر میوه ها بسیار فراوان و چربی و سدیم آن ها کم است. علاوه بر این، میوه ها اغلب دارای بعضی از مواد مغذی هستند که در دیگر مواد خوراکی یافت نمی شود.

موز حاوی پتاسیم و تریپتوفان، نوعی آمینواسید مهم است. مرکبات مثل پرتقال و گریپ فروت نیز دارای مقدار قابل توجهی ویتامین های A و C، یعنی دو آنتی اکسیدان قدرتمند، هستند.

بهتر است که چه میزان میوه مصرف کنم؟

در بیشتر مقالات توصیه شده است که بزرگسالان و کودکان باید روزانه پنج وعده میوه و سبزیجات مصرف کنند. این گفته درباره بیماران مبتلا به دیابت نیز صدق می کند.

توصیه می شود که نیمی از بشقاب غذایی خود در هر وعده را با میوه و سبزیجات پر کنید.

افراد مبتلا به دیابت باید حدود 50 درصد از هر وعده غذایی خود را با سبزیجات فاقد نشاسته پر کنید و تنها بر مصرف میوه تاکید نداشته باشند. نیم دیگر وعده غذایی نیز باید با پروتئین و مواد غنی از فیبر مثل لوبیا یا غلات کامل پر شود. علاوه بر این، توصیه می شود که چربی سالم در هر وعده غذایی نیز به مقدار کافی وجود داشته باشد تا احساس سیر بودن کنید و بدن راحت تر بتواند آنتی اکسیدان ها و ویتامین ها را به خود جذب کند.

در هر وعده باید یک میوه متوسط بخورید. میوه هایی که کوچک تر هستند نیز مثل توت ها را باید یک پیمانه در هر وعده مصرف کنید.

برای مصرف میوه های فراوری شده مثل پوره سیب و آبمیوه نیز باید نصف پیمانه مصرف کنید. مقدار مصرف میوه های خشک شده مثل کشمش و گیلاس هم باید دو قاشق غذا خوری در هر وعده باشد.

نکات مربوط به رژیم غذایی

باید در طول روز میوه و سبزیجات مصرف کنید تا پنج وعده مورد نظر تکمیل شود.

در این قسمت به چندین میوه و سبزی پیشنهادی اشاره می کنیم:

مرکبات

مرکبات بسیار متنوع هستند و می توانید آن ها را به وعده های اصلی غذایی خود اضافه کنید. لیمو شیرین و لیموترش را به غذاهای دریایی، انواع سس ها یا چای یا حتی آب اضافه کرده و میل کنید.

چند اسلایس از میوه مورد نظر خود را داخل دستگاه ریخته و با آن آبمیوه استفاده کنید. اجازه دهید محلول یک شبانه روز باقی بماند و سپس آن را میل کنید.

انواع توت ها

خوردن توت خام لذت بی نظیری دارد و حتی در تهیه گوشت یا خوراک جو دو سر نیز می توانید از آن ها استفاده کنید.

توت های فریز شده یا تازه را داخل ماهیتانه ریخته و یک یا دو قاشق غذاخوری به آن اضافه کنید. ماهیتابه را روی حرارت کم تا متوسط قرار دهید. تا زمانی که توت ها به صورت یک سس غلیظ درآیند باید روی حرارت باقی بمانند.

یک وعده از توت برابر با نصف پیمانه است.

سیب

علاوه بر این که سیب را به صورت خام برای میان وعده یا تهیه دسر می توان مصرف کرد، پخته شده آن نیز رایحه قوی تری دارد و اگر مقداری دارچین یا زنجبیل به آن اضافه کرده و در تهیه دسرهای گرم از آن استفاده کنید، مزه بی نظیری خواهد داشت.

توصیه می کنیم سیب را در مقدار کمی عسل و انواع ادویه ها قرار داده و سپس گریل کنید.

وجود عسل در این ترکیب باعث شده تا به گزینه ای عالی برای جایگزینی با بسیاری از ترکیبات پخته شده با سیب شود.

آواکادو

با وجود این که میزان فیبر موجود در آواکادو بسیار زیاد است، در عین حال غنی از چربی های تک اشباع نشده نیز است؛ نوعی چربی که مزایای زیادی برای بدن دارد.

می توانید آواکادو را به صورت خام، در تهیه سالاد یا غذای گوآکاموله (نوعی سس با پایه آواکادو) مصرف کنید.

می توانید مقداری گیاهان دارویی و سبزیجات برای مزه دار کردن به آواکادو اضافه کنید. حتی می توانید لیمو شیرین یا لیمو ترش هم استفاده کنید.