آزمایش چکاپ کامل میتواند وضعیت سلامتی کلی شما را ارزیابی کند. این آزمایش با بررسی اندام‌های حیاتی از قبیل کبد، قلب، ریه، کلیه‌ها و … میتواند هرگونه ناهنجاری داخلی در بدن شما را تشخیص دهد. هر فرد باید حداقل یک‌بار در طول سال، آزمایش چکاپ کامل را انجام دهد. به این ترتیب هر گونه علائم بیماری‌های کشنده مانند بیماری‌های قلبی عروقی، بیماری‌های تنفسی، سرطان، دیابت، فشار خون بالا، بیماری‌های گوارشی و … خیلی زودتر از آن‌که دیر شود، مشاهده و شناسایی می‌شوند. حال سوال این‌جاست که چکاپ کامل بدن، شامل چه آزمایش‌هایی است؟ ما در این مقاله، به این سوال مهم جواب خواهیم داد و نحوه تفسیر آزمایش خون را به شما آموزش خواهیم داد.
چکاپ کامل مشخص می‌کند که آیا از یک بیماری یا ناهنجاری رنج می‌برید یا خیر. از طرف دیگر، این آزمایش کمبود انواع ویتامین‌ها، مواد معدنی ضروری، مواد مغذی از قبیل چربی، پروتئین و … را به شما نشان می‌دهد. با بررسی همه این شرایط، به نظر می‌رسد آزمایش چکاپ بدن نه تنها هدر دادن پول نیست، بلکه از اهمیت و ضرورت بسیار زیادی هم برخوردار است. در ادامه این مقاله با ما همراه باشید تا شما را با صفر تا 100 چکاپ کامل، آشنا کنیم.
آزمایش شمارش کامل سلول‌های خونی
یکی از مهمترین و اولین آزمایش‌هایی که در هنگام چکاپ کامل بدن باید انجام دهید، آزمایش شمارش کامل سلول‌های خونی یا CBC است. در این آزمایش، خون و سلول‌های مهم خونی از قبیل گلبول‌های قرمز، گلبول‌های سفید و پلاکت‌ها اندازه‌گیری می‌شوند. بالا یا پایین بودن هر کدام از این سلول‌ها، میتواند نشانه یک وضعیت تهدید کننده سلامتی باشد.
به عنوان مثال، کم بودن سلول‌های قرمز خون که در آزمایش RBC مشخص می‌شود، میتواند نشان دهنده کم خونی، بیماری مغز استخوان، برخی سرطان‌ها و … باشد. این در حالیست که بررسی گلبول‌های سفید (آزمایش WBC) میتواند عفونت‌های باکتریایی یا ویروسی احتمالی موجود در بدن شما را شناسایی کند. پلاکت‌ها هم برای بررسی وضعیت لخته شدن خون و جلوگیری از خون‌ریزی، شمارش می‌شوند.
همچنین بخوانید: mcv در آزمایش خون
آزمایش بررسی سلامتی کبد
کبد یکی از حیاتی‌ترین اندام‌های بدن است و کوچک‌ترین بیماری آن، میتواند سلامتی کلی شما را تحت تاثیر قرار دهد. به همین دلیل، بخشی از چکاپ کامل بدن، به بررسی وضعیت سلامت کبد اختصاص دارد. آزمایشهای AST و ALT به این منظور در لیست چکاپ شما قرار می‌گیرند. این دو آنزیم، در کبد تولید شده و در جریان خون آزاد می‌شوند. مقدار بیش از حد آن‌ها، میتواند نشانه یک بیماری کبدی باشد که در صورت عدم درمان به موقع، ممکن است به هپاتیت و سیروز منجر شود.
بالا بودن همزمان این دو آنزیم در خون، پزشک را از وجود یک بیماری کبدی، مطمئن می‌کند. آزمایش AST به تنهایی کاربردی ندارد و معمولا بعد از بالا بودن آنزیم ALT تجویز می‌شود. ALP و GGT از دیگر آنزیم‌هایی هستند که ممکن است برای سلامتی کبد بررسی شوند.
همچنین بخوانید: بالا بودن urea در آزمایش خون
آزمایش بررسی سلامت کلیه‌ها
مهمترین وظیفه کلیه‌ها در بدن انسان، تصفیه خون و دفع سموم زائد است. تنظیم آب و سطح الکترولیت‌ها، تولید ویتامین D و گلبول‌های قرمز و … هم از دیگر فعالیت‌های این اندام حیاتی، به شمار می‌روند. آزمایش بررسی اوره در خون (BUN) یکی از قسمت‌های اصلی چکاپ کامل بدن است که به منظور بررسی وضعیت سلامتی کلیه‌ها تجویز می‌شود.
اوره بر اثر تجزیه پروتئین در کبد آزاد شده و در خون جریان پیدا می‌کند. کلیه‌ها این ماده زائد را از خون گرفته و آن را از طریق ادرار دفع می‌کنند. در صورتی که آزمایش BUN نشان دهد که مقدار اوره در خون از حد نرمال بالاتر است، پزشک به سلامت کلیه‌ها شک کرده و ممکن است آزمایشهای تکمیلی را تجویز کند.
پزشک برای بررسی دقیق وضعیت سلامتی کلیه‌ها، ممکن است آزمایش کراتین خون (CR) را هم در کنار بررسی اوره، تجویز کند. پایین بودن سطح کراتین که از عضلات اسکلتی ناشی می‌شود هم میتواند بیان‌گر بیماری‌های احتمالی کلیه باشد.
آزمایش تیروئید
غده تیروئید در گردن و درست زیر گلوی شما قرار دارد. این غده هورمونی به نام تری یدوتیرونین تولید می‌کند که به نام T3 شناخته می‌شود. هورمون دیگری که تیروئید تولید می‌کند، تیروکسین یا همان T4 است. این دو هورمون در کنار هم، دمای بدن، متابولیسم و ضربان قلب را تنظیم می‌کنند. یکی از بخش‌‌های مهم چکاپ کامل بدن، به بررسی وضعیت سلامتی این غده و هورمون‌های تیروئید مربوط می‌شود.
برای بررسی وضعیت تیروئید، سه آزمایش T3 و T4 و TSH توسط پزشک تجویز می‌شوند. 5 درصد از هورمون‌های تیروئید را T3 و 95 درصد بقیه را T4 تشکیل می‌دهند. بررسی نتایج این آزمایش‌ها در کنار هم، میتواند پزشک را در جریان وضعیت کلی تیروئید شما و بیماری‌های احتمالی ناشی از افزایش یا کاهش این هورمون، قرار دهد.
بررسی سطح ویتامین‌های بدن
ویتامین‌ها نقش بسیار مهمی در سلامتی شما ایفا می‌کنند. مهمترین ویتامین‌هایی که در چکاپ کامل بررسی می‌شوند عبارتند از ویتامین A، ویتامین D، ویتامین‌های گروه B، ویتامین E و … کمبود هر کدام از این ویتامین‌ها در بدن باعث بروز بیماری‌های مختلفی می‌شود. پزشک ممکن است بر اساس وضعیت کلی شما از لحاظ دریافت ویتامین‌ها، تغییر سبک زندگی، تغییر رژیم غذایی یا استفاده از مکمل‌ها را به شما پیشنهاد کند.
بررسی قند و چربی خون
افزایش قند خون میتواند به بیماری خطرناک و مزمن دیابت منجر شود. این اتفاق به دلیل تولید ناکافی هورمون انسولین (هورمونی که قند را در بدن به انرژی مورد نیاز سلول‌ها تبدیل می‌کند) یا عدم واکنش مناسب بدن به این هورمون رخ می‌دهد. بنابراین قند خون شما باید به صورت منظم و تحت چکاپ کامل بدن، مورد اندازه‌گیری و بررسی قرار بگیرد.
چربی مضر خون که کلسترول بد نامیده می‌شود هم از طریق آزمایش LDL بررسی می‌شود. افزایش این چربی میتواند منجر به بالا رفتن فشار خون، اضافه وزن، انواع بیماری‌های قلبی و عروقی و … شود. بنابراین در چکاپ کامل بدن، یک آزمایش برای بررسی چربی خون در نظر گرفته می‌شود.
سایر آزمایشهای چکاپ کامل بدن
علاوه بر مواردی که در بالا به آن‌ها اشاره شد، چکاپ کامل بدن، ممکن است شامل آزمایشهای زیر هم باشد:
- بررسی الکترولیت‌های خون
- بررسی اسید اوریک خون
- آزمایشهای مربوط به زنان (تست پاپ اسمیر و …)
- آزمایشهای مربوط به مردان (آزمایش پروستات و …)
- بررسی مواد معدنی موجود در خون
- آزمایش ادرار
- آزمایش مدفوع
- …
همان‌طور که مشاهده کردید، یک چکاپ کامل بدن، میتواند وضعیت سلامتی تمامی اندام‌های حیاتی شما را نشان دهد. بنابراین توصیه می‌کنیم حداقل سالی یک‌بار، این آزمایش مهم را انجام دهید.
