خارش کف دست شرایطی است که همه ما هر چند وقت یک بار، آن را تجربه می کنیم. دلیل به وجود آمدن این خارش ها همیشه هم رسیدن به پول و ثروت نیست! خارش کف دست معمولا به دلیل مشکلات پوستی به وجود می آید؛ اما در مواردی نادر می تواند نشان دهنده بیماری خطرناکی باشد. به همین علت بهتر است در مورد آن بیشتر بدانید.

در دکتر چک می خواهیم 6 دلیل احتمالی ایجاد خارش کف دست  و راه های جلوگیری از بازگشت خارش و درمان آن را به شما معرفی کنیم. با ما همراه باشید…

علت های ایجاد خارش کف دست

خارش بدن در هر نقطه که به وجود بیاید، می تواند آزار دهنده باشد. از آنجایی که ما بیشتر کارهای روزمره مان را با دستانمان انجام می دهیم، خارش کف دست می تواند در زندگی مان اختلال ایجاد کند.

دلایل خارش کف دست عبارتند از :

  • اگزمای پوستی؛
  • حساسیت و آلرژی؛
  • دیابت؛
  • عوارض برخی داروها؛
  • سیروز کبد؛
  • اختلالات عصبی.

1. اگزمای دست

بر طبق گزارش های انجمن ملی اگزما، مشخص شد که حدود 10 درصد از مردم کل دنیا دچار اگزما هستند. اگزما غیر مسری است و می تواند باعث ایجاد خارش، قرمزی پوست، ایجاد زخم و ترک خوردگی، خشکی و تاول شود.

اگزما و خارش کف دست

نوعی اگزما به نام اگزمای دیشیدروسیس (نام های دیگر آن: دیشیدروتیک یا پومفولیکس) وجود دارد که باعث ایجاد تاول های خیلی ریز روی پوست دست و پای شخص و خارش شدید می شود.

معمولا افرادی که دچار اگزما می شوند بیش از حد در معرض رطوبت یا مواد شیمیایی مضر قرار دارند. شغل هایی که باعث بروز علائم اگزما می شوند عبارتند از:

  • آشپزی یا تهیه مواد غذایی؛
  • نظافت؛
  • آرایشگری؛
  • کادر مراقبت های بهداشتی؛
  • مکانیکی.

2. واکنش های آلرژیک

در برخی مواقع شخص دائما در معرض ماده ای تحریک کننده یا شیمیایی قرار می گیرد که باعث ایجاد واکنش آلرژیک در او می شود. به این نوع واکنش آلرژیک، درماتیت تماسی می گویند. این واکنش معمولا 48 الی 96 ساعت پس از تماس پوستی با ماده حساسیت زا به وجود می آید.

واکنش های آلرژیک

مواد تحریک کننده ای (آلرژن) که می توانند باعث درماتیت پوستی شوند عبارتند از:

  • فلزات (مانند حلقه طلا یا جواهراتی که از فلزات دیگر ساخته شده)؛
  • عطرها؛
  • مواد ساخته شده از لاتکس (مانند دستکش و…)؛
  • صابون؛
  • مواد ضد عفونی کننده؛
  • مواد ضد باکتری؛
  • گرد و غبار و خاک؛
  • آب حاوی مقدار زیادی کلر .

گاهی اوقات قبل از اینکه درماتیت ظاهر شود، شخص چندین بار علائمی مانند خارش بسیار خفیف را تجربه می کند. این خارش ها در نتیجه ترشح هیستامین توسط بدن ایجاد می شوند.

3. دیابت

افزایش قند خود در افراد مبتلا به دیابت می تواند باعث ایجاد خشکی پوست بدن شود. با گذشت زمان، خشکی بیشتر و باعث به وجود آمدن خارش می شود. ممکن است نواحی خارش دار متورم و قرمز رنگ شوند. در واقع بین دیابت و خارش پوست رابطه مستقیم وجود دارد .

4. عوارض داروها

در بعضی مواقع خارش کف دست در نتیجه مصرف داروی خاصی به وجود می آید. ممکن است شخصی  به دارویی حساسیت خفیف داشته باشد و بدن فرد با مصرف دارو، هیستامین تولید کند.

از آنجایی که هیستامین معمولا در دست و پا ها جمع می شود، احتمال خارش این دو نقطه بیشتر از سایر نقاط بدن است.

اگر داروی خاصی مصرف می کنید و دچار خارش شده اید، قبل از اینکه مصرف دارو را قطع کنید با پزشکتان مشورت کنید تا در صورت لزوم داروی دیگری را تجویز کند. البته اگر علائم بسیار شدید و غیر قابل تحمل هستند، برای جلوگیری از عوارض شدید تر، می توانید تا زمان مراجعه به پزشک مصرف دارو را قطع کنید.

5. سیروز صفراوی

یکی از اختلالات خود ایمنی که کبد را تحت تاثیر قرار می دهد، کولانژیت یا سیروز صفراوی اولیه (PBC) نام دارد. در این بیماری بدن بیمار، مجرای صفراوی (مجرایی که کبد را به معده وصل می کند) را جسم خارجی فرض کرده و سعی می کند آن را دفع کند و از بین ببرد.

سیروز صفراوی

در نتیجه صفرا در کبد جمع می شود و به کبد آسیب می زند. این اختلال خود ایمنی باعث ایجاد خارش و لکه های پوستی می شود.

علائم دیگر سیروز صفراوی عبارتند از:

  • تغییر رنگ کف دست؛
  • حالت تهوع؛
  • دردهای استخوانی؛
  • اسهال؛
  • تیره شدن رنگ ادرار؛
  • زردی پوست و چشم.

این بیماری در زنان بیشتر از مردان دیده می شود و تاکنون علت مشخصی برای ابتلا به آن پیدا نشده است.

معمولا پزشک برای درمان خارش افراد مبتلا به سیروز صفراوی داروی کلستیرامین (Questran) را تجویز می کند.

6. آسیب به اعصاب

گاهی اوقات بیماری هایی مانند: دیابت و … باعث به وجود آمدن آسیب های عصبی می شوند. وقتی اعصاب بدن آسیب ببینند، پیام ها به درستی به مغز نمی رسند و در نتیجه ممکن است بیمار در قسمتی از بدنش احساس خارش کند( مانند کف دست)؛ در حالی که آن قسمت از بدن هیچ مشکلی ندارد.

آسیب به اعصاب و خارش کف دست

یکی از این اختلالات عصبی “نشانگان مجرای مچ دستی” یا “سندرم تونل کارپ” نام دارد که به دلیل فشرده شدن اعصابی که در تونل کارپال مچ دست قرار دارند، ایجاد می شود.

سندرم تونل کارپ عوارض مختلفی، مانند: بی حسی دست، ضعف، خارش و درد دست ها را به همراه دارد. این خارش ها معمولا در کف دست و در شب ایجاد می شوند.

اگر  به این سندرم تونل کارپ مبتلا هستید؛ بهتر است برای درمان و کاهش عوارض آن به پزشک مراجعه کنید. در مواردی که درد و ناراحتی خیلی شدید نباشد، برای درمان باید به دست هایتان استراحت داده و از وارد کردن فشار به مچ دست هایتان خودداری کنید! در صورتی که علائم این بیماری بسیار شدید و غیر قابل تحمل باشد، پزشک برای کمتر کردن فشار وارده بر اعصاب، جراحی را پیشنهاد می کند.

دیابت و خارش کف دست

در اکثر مواقع کسانی که دیابت دارند، دچار خارش هایی در کف دست یا کف پایشان می شوند.

طی مطالعه ای در سال 2010، مشخص شده است که حدودا 11.3 درصد از افرادی که به دیابت مبتلا هستند دچار خارش می شوند و فقط 2.9 درصد از افراد عادی، این خارش ها را تجربه می کنند.

علت اینکه دیابت باعث ایجاد خارش می شود به دلیل عوارض این بیماری است. این عوارض عبارتند از:

  • نوروپاتی دیابتی: دیابت باعث آسیب های عصبی می شود که به آن نوروپاتی می گویند. در نتیجه این عارضه، ماده ای به نام سیکوتین در بدن آزاد می شود که باعث التهاب و آسیب به عصب های بدن می شود. بعد از آسیب دیدن اعصاب، پیام های عصبی به درستی به مغز منتقل نمی شود و ممکن است مغز پیام هایی را که از پوست دست می رسند، خارش تلقی کند.
  • نارسایی کبد و کلیه: هر دو این مشکلات می توانند باعث ایجاد خارش های پوستی شوند.
  • واکنش های آلرژیک: ممکن است بیمار به داروهای دیابت حساسیت یا واکنش آلرژیک داشته باشد که در نتیجه آن پوست بدنش دچار خارش شود.

در صورتی که مبتلا به دیابت هستید و دچار خارش شده اید، بهتر است هر چه سریع تر به پزشک مراجعه کنید. از آنجایی که بدن مبتلایان به دیابت در مقابل عفونت ضعیف است، ممکن است این خارش ها باعث ایجاد عفونت شود و با زیاد شدن عفونت دست یا پا، احتمال قطع عضو افزایش می یابد. مراجعه سریع تر به پزشک می تواند از خارش و ایجاد عفونت جلوگیری کند.

درمان خارش کف دست

درمان خارش کف دست بستگی به علت به وجود آمدن آن دارد. برای کمتر کردن خارش کف دست در خانه می توانید از روش های زیر استفاده کنید :

استفاده از پارچه خنک و مرطوب

یک بسته یخی یا پارچه خنک و مرطوب را به مدت 10 الی 15 دقیقه، بر روی کف دستتان قرار دهید. این کار خارش را کمتر می کند.

پماد های استروئیدی موضعی

استفاده از داروهای حاوی کورتیکواستروئید (کورتون) خارش ها را کاهش می دهد. می توانید این داروها را از داروخانه تهیه کنید.

البته فراموش نکنید که باید از استفاده بیش از حد این داروها خودداری کنید! زیرا باعث نازک تر شدن پوست دستتان می شوند.

پوست را مرطوب نگه دارید

برای این کار بهتر است کرم مرطوب کننده را در یخچال نگه دارید و استفاده کنید. در بعضی مواقع مرطوب کردن کردن پوست می تواند به کمتر کردن خارش کمک کند.

کرم مرطوب کننده دست

اگر خارش های کف دستتان در نتیجه اگزماست، استفاده از کرم مرطوب کننده (مخصوصا پس از شستشوی دست یا در زمان خشکی پوست) کمک زیادی به درمان خارش ها می کند.

کرم مرطوب کننده در اکثر فروشگاه ها و داروخانه ها وجود دارد، می توانید کرمی را که با پوستتان سازگاری بیشتری دارد، به راحتی انتخاب کنید.

درمان با نور فرابنفش

استفاده از نور فرابنفش در کسانی که دچار اگزما یا سوزش های خیلی شدید هستند، موثر است. برای این کار پزشک دست ها را در زیر اشعه فرابنفش_A قرار می دهد تا علائم اگزما را کمتر کند.

پیشگیری

در صورتی که مبتلا به درماتیت تماسی یا اگزما هستید، باید از عوامل و موادی که باعث تشدید علائمی مانند خارش می شوند دوری کنید!

اگر علت ایجاد خارش ها را نمی دانید، قبل از استفاده از کرم یا لوسیون، باید مقدار کمی از آن را روی قسمت کوچکی از پوستتان بمالید و بگذارید یک شب تا صبح، روی پوستتان بماند. در صورتی که کرم یا لوسیون باعث به وجود آمدن واکنش های پوستی نمی شوند، می توانید با خیال راحت آن را استفاده کنید.

کارهایی که می توانند از ایجاد خارش کف دست جلوگیری کند؛ عبارتند از:
  • از دستکش هایی که از الیاف مصنوعی ساخته شده اند، استفاده نکنید! بهتر است از دستکش های نخی نرم و ملایم استفاده کنید.
  • دستهایتان را با آب ولرم بشویید و از شستن دست ها با آب خیلی سرد یا خیلی گرم خودداری کنید!
  • برای شستن دست ها، از صابون های بدون عطری که قدرت پاک کنندگی ملایم دارند، استفاده کنید.
  • بعد از خشک کردن دست ها از کرم یا لوسیون مرطوب کننده، خصوصا کرم های حاوی روغن بیشتر استفاده کنید.
  • از مرطوب کننده هایی که مخصوص مبتلایان به اگزما هستند استفاده کنید.
  • در زمان کار با مواد شیمیایی یا شوینده ها، از دستکش استفاده کنید. اگر به دستکش های لاتکس حساسیت دارید، می توانید ابتدا یک دستکش نخی بپوشید و سپس دستکش لاتکس را روی آن بپوشید.
  • از ضد عفونی کننده های  ژل مانند استفاده نکنید! زیرا این ژل ها معمولا حاوی الکل هستند و باعث خشک شدن پوست دست می شوند.
و در آخر…

همان طور که در بالا گفتیم، مرطوب نگه داشتن پوست و عدم استفاده از موادی که باعث تحریک پوست می شوند، به درمان و جلوگیری از خارش کف دست کمک می کند.

اگر همراه با خارش کف دست علائمی مانند تنگی نفس دارید هرچه زودتر به پزشک یا اورژانس مراجعه کنید. این علائم می تواند نشانه های حساسیت شدید یا آنافیلاکسی باشد. در این مواقع مراجعه نکردن به بیمارستان می تواند زندگیتان را به خطر بیندازد.

در صورتی که علت خارش های کف دستتان را نمی دانید، برای فهمیدن آن می توانید به پزشک مراجعه کنید. پزشک با بررسی علائم درمان مناسبی برای آن انتخاب می کند.

” اگر درباره خارش کف دست سوال یا تجربه ای دارید لطفا در قسمت نظرات آن را مطرح کنید”

 

منبع