انسولین نوعی هورمون است که توسط غده پانکراس ساخته می شود. این غده در معده تان قرار گرفته است و به بدن تان این اجازه را می دهد که از گلوکز برای تهیه انرژی استفاده کند. گلوکز نوعی قند است که در بسیاری از کربوهیدرات ها یافت می شود.

پس از هر وعده غذایی یا میان وعده ای، کربوهیدرات ها توسط لوله گوارش تجزیه شده و به گلوکز تبدیل می شوند. پس از آن گلوکز از طریق لوله های روده کوچک، جذب رگ های خونی تان می شود. به محض این که گلوکز وارد رگ های خونی تان شد، انسولین باعث می شود که سلول های سراسر بدن تان گلوکز را جذب کرده و برای تامین انرژی خود از آن استفاده کنند.

یکی دیگر از کارهایی که این هورمون انجام می دهد، کمک به تنظیم میزان گلوکز خون است. زمانی که میزان گلوکز در رگ های خونی تان زیاد شود، هورمون انسولین به بدن تان سیگنالی ارسال می کند تا میزان اضافه آن را در کبد ذخیره کند. تا زمانی که میزان گلوکز خون تان کاهش نیابد؛ مثلا: در فواصل بین دو وعده غذایی یا در زمان استرس یا زمانی که بدن به انرژی بیشتری نیاز دارد، انسولین ذخیره شده آزاد نمی شود. در این مقاله از سایت دکتر چک سعی داریم تا آنچه باید درباره انسولین، انواع آن و عکس العمل ناشی از آن بدانید را برایتان توضیح دهیم.

از دیابت چه می دانید ؟

زمانی فرد به بیماری دیابت مبتلا می شود که بدن او نتواند از انسولین به طور مناسب استفاده کند یا اینکه مقدار کافی از این هورمون تولید نشود. دیابت به دو دسته اصلی تقسیم می شود: دیابت نوع 1 و دیابت نوع 2.

حتما بخوانید : داغ شدن کف پا از چیست؟ ۱۸ بیماری که باعث داغی کف پا میشوند

دیابت نوع 1:  نوعی بیماری خود ایمنی است. در این بیماری، سیستم دفاعی بدن سلول های خودی را بیگانه شناخته و به آن ها حمله می کند. اگر به دیابت نوع 1 مبتلا باشید، بدنتان توانایی ساخت انسولین را از دست می دهد. دلیل آن هم این است که سیستم ایمنی بدن تان به تمام سلول های تولید کننده این هورمون در غده پانکراس حمله کرده و آن ها را نابود می کند. بیشتر جوانان به دیابت نوع 1 مبتلا می شوند؛ البته این نوع دیابت در دوران بزرگسالی هم به وجود می آید.

دیابت نوع 2: بدن نسبت به تاثیراتی که انسولین بر جای می گذارد مقاوم می شود. این به معنا است که بدن تان به مقدار انسولین بیشتری برای تاثیر پذیری مشابه و برابر نیاز دارد. در نتیجه در این شرایط بدن تان تلاش می کند تا میزان تولید این هورمون را بیشتر کرده تا بتواند میزان گلوکز خون را روی مقدار طبیعی ثابت نگه دارد. با وجود این، سلول های تولید کننده انسولین که در پانکراس وجود دارند، پس از چندین سال از بین می روند. هر فردی با هر سنی به دیابت نوع 2 مبتلا می شود؛ اما معمولا در دوران بزرگسالی اتفاق می‌افتد.

درمان انواع دیابت با انسولین

تزریق انسولین در درمان هر دو نوع دیابت موثر است. زمانی که این هورمون به بدن تزریق می شود، نقش جایگزین یا مکملی برای انسولین بدن تان دارد. از آن جایی که بدن بیماران مبتلا به دیابت نوع 1، توانایی ساخت این هورمون را ندارد، باید برای کنترل مقدار گلوکز، انسولین به بدن تزریق شود.

درمان انواع دیابت با انسولین

بسیاری از بیمارانی که به دیابت نوع 2 مبتلا هستند، می توانند تنها با تغییر در سبک زندگی شان و استفاده از داروهای زبانی، میزان گلوکز خون شان را تنظیم و کنترل کنند؛ البته اگر مصرف این دسته از داروها به کنترل میزان گلوکز خون شان کمکی نکند، بیماران با شرایط مشابه، برای تنظیم میزان گلوکزشان، به تزریق این هورمون نیز نیاز خواهند داشت.

انواع درمان با انسولین

تمام انواع انسولین تاثیری مشابه دارند. این نوع از هورمون ها از افزایش طبیعی تقلید کرده و میزان انسولین را در طول روز، کاهش می دهند. آرایش و شکل قرار گیری انواع مختلف انسولین بر سرعت و مدت زمان کار آن ها، تاثیر می گذارد.

انواع انسولین به دسته های زیر تقسیم می شود :
  • سریع الاثر: این نوع از انسولین، پس از تقریبا 15 دقیقه  اثر خود را می گذارد. تاثیر این نوع انسولین سه تا چهار ساعت باقی می ماند. معمولا قبل از هر وعده غذایی استفاده می شود.
  • کوتاه اثر: این نوع از انسولین قبل از هر وعده غذایی تزریق می شود. پس از 30 تا 60 دقیقه از تزریق، این هورمون اثر می گذارد و تاثیر آن پنج تا هشت ساعت باقی خواهد ماند.
  • متوسط الاثر: این نوع انسولین پس از یک تا دو ساعت از تزریق کار خود را آغاز کرده و تاثیر آن برای مدت  14 تا 16 ساعت باقی خواهد ماند.
  • طولانی الاثر: این نوع از انسولین تا دو ساعت پس از تزریق، هیچ تاثیری نخواهد داشت. تاثیر آن برای مدت 24 ساعت یا بیشتر باقی خواهد ماند.

کنترل ، میزان و نحوه تزریق انسولین

نمی توان به صورت زبانی از انسولین استفاده کرد، بلکه باید با سرنگ، سوزن انسولین یا پمپ انسولین آن را به خود تزریق کنید. عوامل متعددی بر نوع تزریق انسولین (از طریق سرنگ، سوزن یا…) تاثیر دارد که از جمله آن ها می توان به ترجیحات شخصی، احتیاجات سلامتی و پوشش بیمه ای هر فرد اشاره کرد.

حتما بخوانید : علائم خونریزی مغزی ؛ آیا این آسیب باعث مرگ می شود؟

پزشک یا تحصیلکرده دیابت به شما نشان می دهد که چگونه باید انسولین را تزریق کنید. می توانید این هورمون را در قسمت های مختلفی از بدن تان تزریق کنید، مثل:

  • ران؛
  • باسن؛
  • قسمت بالای بازو؛
  • شکم.

دقت کنید که برای تزریق انسولین به شکم، نباید آن را به 5 سانتی متر پایین شکم تزریق کنید؛ زیرا بدن تان نمی تواند آن را جذب کند. نکته دیگری که باید به آن توجه کنید این است که باید هر بار، انسولین را به نقطه جدیدی تزریق کنید تا از کلفت شدن پوست آن ناحیه که دائما در معرض این هورمون است، جلوگیری کنید.

نوع انسولین بر اساس میزان گلوکز خون و اهداف کنترل انواع دیابت متفاوت است. زمانی که به پزشک مراجعه می کنید، او توصیه می کند  که این هورمون را 60 دقیقه یا تنها زمان کمی قبل از هر وعده غذایی،  تزریق کنید. مقدار انسولین روزانه ای که به آن نیاز دارید، به عوامل مختلفی بستگی دارد. از جمله این عوامل می توان به رژیم غذایی، میزان فعالیت جسمانی و شدت دیابت اشاره کرد.

برخی از افراد تنها نیاز به یک بار و برخی دیگر نیاز به سه یا چهار مرتبه تزریق در روز دارند . پزشک از شما می خواهد که از این هورمون های سریع الاثر و طولانی اثر استفاده کنید.

عکس العمل های انسولین

گاهی اوقات در نتیجه دریافت انسولین، ممکن است که میزان گلوکز خون افت کند که به آن عکس العمل ناشی از انسولین یا هیپوگلیسمی گفته می شود. در مواقعی که فرد به اندازه کافی غذا نخورد یا این که بیش از حد ورزش کند، سطح گلوکز خون اش بسیار کم شده و عکس العمل ناشی از انسولین را تحریک می کند. باید میزان انسولین دریافتی که از طریق مواد خوراکی یا کالری ها به بدن تان می رسد، در حد متعادلی نگه دارید. نشانه هایی که در نتیجه عکس العمل انسولین ایجاد می شوند عبارتند از:

  • خستگی؛
  • ناتوانی در صحبت کردن؛
  • عرق کردن؛
  • پریشانی و سر درگمی؛
  • از دست دادن هوشیاری؛
  • حمله ناگهانی؛
  • منقبض شدن ماهیچه ها؛
  • رنگ پریدگی پوست.

نحوه تزریق انسولین

درمان عکس العمل انسولین

برای این که عکس العمل ناشی از انسولین را متوقف کنید، همیشه به میزان حداقل، 15 گرم از یک کربوهیدرات را با تاثیر گذاری سریع همراه خود داشته باشید. 15 گرم برابر با هر کدام از موارد زیر است:

  • نصف فنجان نوشابه غیر رژیمی؛
  • نصف فنجان آب میوه؛
  • 5 قطعه شکلات؛
  • 2 قاشق غذا خوری کشمش.

علاوه بر این، از پزشک تان بخواهید تا درباره نوع مخصوصی از سوزن به نام «سوزن گلوکالون» اطلاعاتی در اختیارتان قرار دهد. این سوزن  عکس العمل انسولین را برطرف می کند.

با پزشک تان مشورت کنید

اگر به درستی از این هورمون استفاده کنید، میزان گلوکز خون تان را در محدود سالمی ثابت نگه خواهید داشت. همان طور که می دانید، زمانی که میزان گلوکز خون روی مقدار ثابت باشد، خطر بروز عواقب بعدی ناشی از دیابت، مثل: از دست دادن بینایی و اندام های بدن را کم تر می کند. اگر به دیابت مبتلا هستید، فراموش نکنید که باید همواره حواس تان به میزان گلوکز خون تان باشد.

حتما بخوانید : علت سر درد پشت گوش چیست ؟ چگونه درمان می شود ؟

علاوه بر این، باید تغییراتی در سبک زندگی تان ایجاد کنید تا اجازه ندهید که مقدار گلوکز خونتان از حد مجاز بالاتر رود. و بهتر است که با پزشک تان مشورت کنید تا درباره راه هایی که برای تاثیر هر چه بیشتر اثر انسولین وجود دارد، شما را راهنمایی کند.

منبع : healthline